Lichaamstaal: Wat kunnen gezichtsuitdrukkingen en ogen vertellen?

Ben je vrolijk en ontspannen? Ben je overtuigd of juist sceptisch? Of je het wilt of niet, van je gezicht valt heel wat af te lezen. Met gezichtsuitdrukkingen verstuur je non-verbale berichten naar andere mensen. Georgios Piperopoulos, professor van Communicatie en Public Relations beschrijft in zijn boek “Fundamentals of communication, P.R. and leadership” de betekenis van verschillende uitdrukkingen. In dit artikel vind je een kort overzicht.

Hoe kun je een glimlach interpreteren?
Erwin Goffman (1969) heeft het concept van “public smiling” geïntroduceerd. Over het algemeen wordt een glimlach gezien als een uitdrukking van plezier en geluk. Afhankelijk van de situatie kan een glimlach echter ook iets heel anders betekenen. Bijvoorbeeld een spijtbetuiging, vooral wanneer je iets zegt dat begrepen kan worden als een aanval of belediging. In zulke gevallen glimlach je als een vorm van excuus, zonder dat je dit daadwerkelijk uitspreekt. Tot slot kun je ook glimlachen wanneer je boos, verdrietig of geïrriteerd bent. Vaak slikken we teleurstelling weg met een glimlach, dit omdat we onze ware gevoelens niet met de ander willen delen.

Wat kunnen gezichtsuitdrukkingen betekenen?
Gezichtsuitdrukkingen worden gevormd met behulp van je mond, lippen, wenkbrauwen en ogen. Deze kunnen onafhankelijk van elkaar iets betekenen. Bijvoorbeeld “afkeuring” door het fronzen van je wenkbrauwen. Of “spanning” door een trillende lip. Ze kunnen echter ook samenwerken, waardoor de betekenis verder vergroot wordt. Hierbij spelen de ogen een belangrijke rol en dan vooral de manier waarop je naar de ander kijkt. Maak je oogcontact of kijk je juist weg. Een trillende lip in combinatie met wegkijken betekend iets heel anders dan een trillende lip en het maken van oogcontact.

De ogen als de spiegel van de ziel
Uit psychologisch onderzoek blijkt dat we wanneer we iets fijns zien de pupillen in onze ogen zich vergroten. Waarschijnlijk zodat we al het prettige dat zich voor ons afspeelt zo goed mogelijk op kunnen nemen. Als we echter iets vervelends zien, verkleinen de pupillen zich zodat de ongewenste stimulans minder goed binnenkomt.
 
In romans worden de ogen van de mens vaak beschreven als de “spiegel van de ziel”. Het is algemeen geaccepteerd dat de manier waarop je kijkt, de ander iets vertelt over wat je voelt. Onze blik kan bijvoorbeeld snerpend of ironisch zijn. Of we kunnen laten zien dat we de ander en zijn gevoelens juist begrijpen. Dus naast het al dan niet aankijken van iemand anders, kun je ook met de manier waarop je kijkt iets communiceren.

Wat er gebeurt als blikken elkaar kruizen
Soms kruist je blik zich per ongeluk met de blik van een ander. Bijvoorbeeld in de trein of bibliotheek. Wat doe je? Mensen voelen zich vaak beschaamd of betrapt. Hun eerste reactie is dan ook het afwenden van hun blik. Ze gaan de advertentie op de muur lezen, of het boek dat voor hen ligt. Mensen gaan verder met het laatste dat ze deden voordat de blikken elkaar kruisten. Hiermee proberen zij doelbewust te voorkomen dat ze “vastgepind” worden in de blik van de ander.
 
Kortom met behulp van de blik van je ogen kun je de ander een boel vertellen. Het kan echter niet exact onthullen of verraden waar je precies aan denkt. Mensen hebben meer gegevens nodig bijvoorbeeld de uitdrukking van je gezicht en de context van de situatie.

Wil je meer leren over lichaamstaal in combinatie met PR en leiderschap? Download dan het e-book “Fundamentals of communication, P.R. and leadership” van Georgios Piperopoulos.